Over Stella de Swart
WIE IS STELLA DE SWART?
Stella is zelfstandig ondernemer en werkt nu als armoede- en schuldenexpert. Na een jarenlange strijd is het Stella uiteindelijk gelukt om uit de wirwar van bureaucratische regels te ontsnappen. Vanuit de bijstand is zij in 2021 gestart met haar eigen onderneming. Nu inspireert en motiveert zij velen. Stella geeft inspirerende lezingen over armoede, schulden aan bedrijven, overheden en stichtingen via ZijSpreekt.nl. Dit is het sprekersbureau voor vrouwelijke deskundigen. Stella geeft mensen een stip aan de horizon en biedt creatieve en inspirerende oplossingen op het gebied van armoede en schulden. Ook voor studenten met studieschulden heeft zij handige tips.
ARMOEDE- EN SCHULDEN EXPERT
Als gerenommeerd armoede- en schuldenexpert adviseert Stella politieke partijen, stichtingen, het bedrijfsleven, veel alleenstaande vrouwen, maar ook vele studenten. Als adviseur en spreker bestrijdt Stella een maatschappelijk probleem: armoede, schulden en eenzaamheid. Zij maakt deze onderwerpen bespreekbaar. Ook in de media verschijnt Stella regelmatig. Het bespreekbaar maken van armoede, schulden en eenzaamheid op radio, tv en in de bladen is een goede stap naar een Nederland zonder armoede.
HET BOEK OVER ARMOEDE!
Mensen denken vaak dat iedereen die in armoede leeft vaak zure, laagopgeleide, ongezonde, niet hardwerkende mensen zijn, maar dat is niet waar. Dat eenzijdige beeld van armoede irriteert Stella en wil ze juist veranderen. Ze heeft daarom het boek ‘Armoede krijg je gratis’ geschreven. Ook geeft zij wekelijks lezingen over armoede. Zij spreekt wekelijks voor volle zalen en ook op radio en tv is zij regelmatig te horen en te zien. Ook in de krant kun je regelmatig haar verhaal en mening over armoede lezen. Stella doet alles om armoede bespreekbaar te maken. Zo wil ze anderen inspireren en een stip op de horizon geven. En daarin slaagt ze zeker!
Stella’s boek ‘Armoede krijg je gratis’ is uitgekomen dankzij een geslaagde crowdfunding-actie. Als spreker en adviseur is Stella nu zelfstandig ondernemer. Vanuit haar ervaring vertelt zij hoe moeilijk het kan zijn om financieel rond te komen met twee opgroeiende kinderen. Het is goed voor mensen die in armoede leven om haar verhaal te horen, maar ook voor de financieel bemiddelde mensen is het goed om naar deze ervaringsverhalen te luisteren. Door vanuit haar eigen kwetsbaarheid te vertellen heeft Stella haar veerkracht weer terug. Nu geeft ze als professional lezingen. De afgelopen jaren vertelt zij haar verhaal aan zalen vol geïnteresseerden uit het bedrijfsleven, gemeentelijke- en rijksambtenaren die in ‘het sociale domein’ werken. Ze vertelt hoe het is om vanuit de Bijstand voor zelfstandigen (Bbz) als zelfstandige te werken. Deze wet voelt voor velen die ‘erin zitten’ als een soort gevangenis. Dat kan nooit de bedoeling zijn geweest. Het recht op een net-niet-genoeg-inkomen is gebonden aan een oerwoud vol regels, waar je gemakkelijk verdwaalt.
Tijdens de lezingen vertelt Stella verhalen uit de leefwereld van armoede. Deze verhalen geven inzicht in wat mensen echt nodig hebben en waar ze tegen aan lopen. Het luisteren naar ervaringsverhalen is dan ook niet meer weg te denken in het sociaal domein voor beleidmakers, wethouders en ministers. Door het luisteren naar ervaringsverhalen komt de menselijke maat terug. Verhalen maken duidelijk hoe er verbeteringen in het beleid, onderwijs en sociaal domein moeten komen. ‘Met mijn verhaal motiveer ik anderen om uit een dal te komen, waardoor ze een stip op de horizon geef. Of ik inspireer juist anderen om in te laten zien dat het ook vanuit een ander perspectief gezien kan worden. Samen kunnen wij de wereld een beetje mooier en beter maken.’
Hoe armoede iedereen kan overkomen …
Er zijn veel werkende mensen die financieel n iet meer rondkomen door de inflatie, corona-, energiecrisis en het lage minimumloon. Veel mensen komen onbedoeld, soms door louter pech, in een situatie terecht waar ze niet voor gekozen hebben. Daarom vindt Stella het belangrijk de complexiteit van armoede een gezicht te geven. Armoede kan iedereen overkomen! In de jaren voordat Stella in 3 jaar in de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) en bijstand kwam, wees niets erop dat het ooit zo mis zou kunnen gaan en ze in een armoedeval zou komen. Ze was 35 jaar werkzaam als accountmanager in de modebranche. Stella was financieel onafhankelijk en bemiddeld: ‘Ik had het allemaal: een koophuis, een mooie auto, een goed salaris, een laptop, leuke vriend, twee prachtige kinderen en heel veel leuke vrienden. ‘Wij gingen meerdere keren per jaar op vakantie en ook regelmatig leuke weekendjes weg. Ook hoefde ik nooit na te denken of ik wel of niet naar de delicatessenwinkel zou gaan’, legt ze uit. Inmiddels weet Stella dat het tij snel kan keren.
De omslag komt wanneer Stella en de vader van de kinderen in november 2009 – midden in de huizencrisis – uit elkaar gaan. Stella moest uit het huis vertrekken met haar twee kinderen. Ze belandden tussen wal en schip, doordat zij mede hoofdelijke aansprakelijk was van het koophuis. ‘Op papier had ik te veel bezittingen om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning. Tegelijkertijd kon ik geen woning in de vrije sector huren, want daarvoor moest ik als alleenstaande moeder drie maanden borg ophoesten. Spaargeld had ik niet, dus bevond ik mij in een spagaat.’
Met behulp van een urgentieverklaring weet Stella uiteindelijk toch een sociale huurwoning te bemachtigen. Wanneer Stella en haar kinderen verhuisd zijn, lijkt de situatie te stabiliseren. Ze vindt een nieuwe baan als accountmanager in de modebranche. Toch gaat het in 2012 mis wanneer het bedrijf waar ze voor werkt failliet gaat. Tot overmaat van ramp wordt er datzelfde jaar baarmoederhalskanker bij haar ontdekt. Zo belandt Stella via de WW in de Ziektewet. ‘Er kwam veel minder geld binnen, maar de vaste lasten bleven hetzelfde. Er ging meer geld uit, dan dat er binnen kwam.
Stella moest geopereerd worden en haar baarmoeder moest verwijderd worden. Door complicaties na haar operatie voelde ze zich niet in staat om te werken. De rechtszaken die haar ex-partner aanspande kostten veel tijd, energie en verdriet. Na verloop van tijd stopte haar WW-uitkering. Stella vroeg daarom een bijstandsuitkering aan. Om deze uitkering te ontvangen mocht ze niet meer hoofdelijke aansprakelijk zijn voor haar koophuis. Bij de ABN-AMRO hypotheek (Florius) verstrekker en elke instantie bij het gemeente loket liep ze tegen een figuurlijke betonnen muur op. Haar ex-partner wilde haar niet uitkopen of het huis op zijn naam zetten. Stella kreeg het advies van een sociaal raadslid om zich failliet te laten verklaren om zo niet meer hoofdelijk aansprakelijk te zijn. Voor Stella was dit een klap in haar gezicht. Failliet laten verklaren betekende Wsnp. Ze werd doorverwezen naar een schuldhulpverlener, die haar verder begeleidde naar de rechtbank. De rechter besliste dat ‘het zwaard van Damocles’ boven haar hoofd weggehaald zou worden en dan was Stella niet meer hoofdelijk aansprakelijk voor het huis. Haar ex-partner moest het huis op zijn naam zetten van de rechter. Stella heeft daardoor 3 jaar in de Wsnp gezeten, maar kon in 2017 daarom met een schone lei beginnen.
Helpende handen
Eenmaal in de Wsnp leeft Stella met haar kinderen van vijftig euro per week: Eten, kleding, sport, cadeautjes of een nieuwe fietsband, echt alles moest Stella ervan betalen. Dat was zware fase: ‘Toen mijn kinderen op de basisschool zaten, zat ik juist rond hun verjaardagen vaak met mijn handen in het haar. Ik wist soms echt niet meer hoe ik het moest oplossen. Toch kon ik er thuis vaak wel weer een feestje van maken. Op de verjaardagen van haar kinderen kon Stella rekenen op hulp van Stichting Jarige Job. Ook deze organisatie is aangesloten bij Sam& voor alle kinderen. Zo kon ze haar kinderen toch in het zonnetje zetten: ‘In de verjaardagsbox zaten veel spullen: van bakspullen tot slingers en ballonnen. Plus een verjaardagscadeau voor de jarige Job. Er zat zelfs een traktatie in voor de leerkrachten op school. Ik moest elke keer huilen om de blije reactie van mijn kinderen!’ Toch lukt het Stella om met creatieve ideeën het thuis extra gezellig te maken. Net als Pippi Langkous zelf je spaghetti op je bord knippen, zorgt dat een saai bord spaghetti ook een feestje is.
Nu de kinderen ouder zijn is het eigenlijk lastiger om rond te komen van een krap weekbudget. Zoonlief is nu 19 jaar en dochterlief is 16 jaar. ‘Op de school van mijn dochter was een IPad verplicht. Zo’n IPad is flink duurder dan de € 325,- scholierenvergoeding die ik per kind ontving. En dus moest ik op zoek naar een oplossing. Stichting Leergeld – een van de organisaties die is aangesloten bij Sam& voor alle kinderen – besluit de dochter van Stella te helpen en betaalt de iPad. Via het Jeugdfonds Sport en Cultuur – ook aangesloten bij Sam& voor alle kinderen – kon haar dochter kickboksen bij Bert(je) Kops in Amsterdam. Mijn dochter is zo blij dat ze kan boksen en ze is er ook goed in. Dat geeft haar heel veel zelfvertrouwen!’
Eenzaam
Elk dubbeltje omdraaien is niet het zwaarst, volgens Stella. ‘Het moeilijkste aan armoede is het gevoel dat je niet meer meedoet, want wie geen geld heeft doet niet mee. Je raakt je waardigheid kwijt. Ineens hoor je volgens de samenleving niet meer bij de ‘wij’, maar bij de ‘zij’. Zij die niet meedoen in de ogen van veel mensen. Deze sociale uitsluiting en de schaamte die hieruit voortkomt heeft grote impact op kinderen. Stella: ‘Mijn waardigheid was ik kwijt en ik voelde mij heel eenzaam. Ik kroop daarom steeds verder in mijn schulp.
Vrienden begrepen niet wat het is om ieder dubbeltje te moeten omdraaien. De gehele situatie snapten ze niet. Voor mijn gevoel praatten mensen (gemeente/overheid) niet meer met mij, maar over mij.’ Het verdriet dat hieruit voortkomt, zette Stella om in verhalen. Daar kreeg ze veel positieve reacties op. In eerste instantie post ze haar verhalen op sociale media, maar al gauw wordt ze door verschillende journalisten ontdekt om over haar ervaringen te praten. Zo ook door Stichting Leergeld.
Auteur en adviseur inspirator
Stella is nu professioneel adviseur en auteur. Ze schreef het boek ‘Armoede krijg je gratis’ en heeft een missie: harten raken van de mensen door het stigma over armoede, schulden en eenzaamheid te doorbreken! ‘De afgelopen 10 jaar heb ik hoge pieken en diepe dalen gekend. Het was vaak overleven in plaats van leven. Door schade en schande ben ik nu wijzer geworden. Stella is trots op wat zij heeft opgebouwd. ‘Het glas is altijd half vol, dat zit nu eenmaal in m’n bloed.’ Zoals mijn moeder altijd zei: ’Ik ben niet eigenwijs, ik heb mijn eigen wijsheid.’ Mijn kinderen leren door onze situatie goed wat de waarde van geld is en dat ze daarvoor moeten werken. Daarnaast is onze leefstijl goed voor het milieu en word ik steeds creatiever. Dat leer je vanzelf met weinig euro’s.
Net als iedereen die in armoede belandt, kende Stella in het begin de weg niet naar alle loketten. Ze had een dagtaak aan de juiste instanties en voorzieningen voor haar kinderen te vinden. ‘Toch ben ik ervan overtuigd dat het niet zo ingewikkeld hoeft te zijn. Zeker als je kinderen echt uit de armoede wilt helpen. Mijn advies is: praat dan niet over het kind en de ouders, maar praat met het kind en de ouders over de behoeftes van een kind. Ga van daaruit samen op zoek naar creatieve oplossingen. Die zijn er altijd!’
KENNISMAKING
Jan van der Heide maakte dit filmpje over de eerste kennismaking met Stella tijdens het televisieprogramma ‘Ik durf het bijna niet te vragen’ van BNN/VARA. Hij vertelt over het ontstaan van het boek ‘Armoede krijg je gratis’. Bekijk het filmpje van Jan van der Heide met “muziek Courage